Observasjon

Observasjon er eit viktig tema no når me skal ut i praksis fyrste gongen, då det er observasjon som er hovudfokus under praksisen.

Observasjon er noko me alle driv med kvar dag, men me tenkjer ikkje over det. Eg er sikker på at dersom me set oss ned ein kveld og tenkjer over det me har opplevd i løpet av dagen, då meiner eg ikkje bare det opplagte, så set me igjen med ein del inntrykk å opplevingar som me ikkje var klar over. Det kan vera ting som kantinepersonellet gjorde, eller noko ein av personane på bussen gjorde, kva læraren gjekk kledd i og liknande. Med registrerer mykje meir i løpet av ein dag enn det me treng, og som regel går det rett i gløymeboka.

Som personar er me heilt avhengige av å kunna observera. Ta bare eit lite barn. Det lærar stadig vekk nye ting ved å observera og etterlikna andre personar. Observasjon er ein del av utviklinga vår. Dette står det meir om i læreboka Elevens verden.

Nå er det jo ei litt anna form for observasjon me ska driva med i praksis, men likevel er det ei form for observasjon som gjer at me lærar. Me skal observera elvane og lærarane. Kanskje er det aller viktigaste å observera samspelet mellom lærarane å elevane. Korleis fungerer det? Det er òg viktig å observera korleis gruppedynamikken i klassen er, og korleis læraren taklar eventuelle utfordringar. Det er ei viktig erfaring å ta med seg når me seinare skal undervisa klassen sjølv.

Eg føler eg har fått eit godt innblikk i observasjon, og det som er viktig å ta me seg ut i praksis.

Revidert 29.04.08.

Observasjon kan vera vikig i mange samanhengar. Dersom ein ser på observasjon i samband med meldeplikta vil ein sjå at det er utruleg viktig. Som lærar skal ein melde frå dersom ein trur det er noko som ikkje er heilt som det skal. Ein kan ikkje bare melda inn ein ting utan å ha grunnlag for deipåstandane ein kjem med. Det er derfor viktig at ein i byrjinga er flink til å observera slik at ein faktisk set at mistankane stemmer. Det kan òg vera lurt å loggføra det ein ser slik at ein lettare kan sjå tilbake på dei erfaringane ein har gjort seg. Dersom ein loggførar vil det kunne virke som eit slags "bevis" når ein skal leggja sakafram for andre.
Dersom ein ikkje meistrer kunsten å observera vil ein ikkje kunne oppdaga tilfelle som krev at ein skal melde frå. Det er derfor viktig at ein øver seg kvar dag på observasjon.

Læraren sitt mandat & mange oppgåver

Økta byrja med nokre sitat frå Inge Eidsvåg. Han er heilt klart ein engasjert mann med mykje kunnskap om det å vera lærar. Han seier blant anna ”Læreryrket er spesielt. Jeg vil gå så langt å si at det nesten handler om å ha et kall. Å være lærer handler om noe av det viktigste i et samfunn. Vi har påtatt oss å danne mennesker.” Det er utan tvil eit stort ansvar me tar på oss.
Vidare fekk me høyra om dei 10 boda til Inge Eidsvåg. Ut frå desse boda vil eg trekkje fram bod nummer 10 ”Du skal våga å vera lærar” som det viktigaste bodet. Etter mi meinig må dette bodet oppfyljast dersom ein skal klara å oppfylja dei andre 9 boda.

For mange lærarar er det viktig å vera populær. Men dette er vel ikkje særleg viktig? Det som er viktig er å ha omsorg for elevane sine. Visa eleven at dersom det skulle vera noko så kan eleven koma til læraren sin. Læraren er ein del av oppdraginga til eleven, og må på lik linje med foreldra tenkja på kva som er best for eleven. Det beste for eleven må vel vera å føla at nokon er glad i han, at nokon ser han og at han følar seg verdsett.
Læraren er den vaksne personen eleven ser mest av i løpet av ein dag. Læraren driv på mange måtar med eit omsorgsarbeid. Læraren skal sørgja for at eleven blir sett, ivareta elevens grunnleggjande behov, skapa eit godt klassemiljø, bidra i sosialiseringsprosessen og samarbeida og støtta foreldra. Som det står i læreboka Elevens verden er det tross alt foreldra som har hovudansvaret for borna. Så ein skal berre hjelpa og støtta foreldra i deira oppdraging, ikkje komma med eigne meiningar. Her kjem det me lærte om kommunikasjon og samarbeid inn som ein viktig faktor. Ein kan nok trekka inn element frå denne økta i mykje av det me har lært om i denne førelesninga.
Diktet til Dorothy Law Nolte ”Eit Barn…” er eit utruleg viktig dikt, som alle kan ha godt av å lesa. Det kan vera eit tips å gi foreldra dette diktet i byrjinga av skule året som eit grunnlag for vidare samarbeid.
Eg las i læreboka Didaktisk arbeid at de eleverfaringane me sjølv gjer gjennom skulegangen har stor betydning for korleis me sjølv utformar vår lærarrolle. Eg er derfor glad for at eg har hatt mange omsorgsfulle og snille lærarar.

Born har mange grunnleggjande behov. Nokre av desse behova er å ha nokon som bryr seg om det, kunna føla seg trygt, ha nok mat og klede, få nok søvn og å ha ein plass å bu. I nokre tilfelle kan eit barn mangle nokon av desse grunnleggjande behova, dette blir kalla omsorgssvikt. Det er ofte lærarens ansvar å oppfatta desse manglane, og som læraren er ein plikta til å gi beskjed. Dersom noko slikt skulle skje er det viktig å skrive ein logg på kva som gjer at ein får mistanke. Før ein går vidare til høgare instansar med saka kan det vera lurt å rådføra seg med ein kollega som kjenner barnet. Er begge einige om at noko bør gjerast kan det vera lurt å ta ein samtale med foreldra. Då bør ein velja sine ord med omhug, slik at ein får foreldra til å innsjå sjølv kva som er problemet. Kan ikkje saka løysast mellom foreldre å lærar må ein hendvenda seg til profesjonelle. Det er viktig å ikkje stilla noko diagnose sjølv. Det viktigaste i heile prosessen er at lojaliteten er retta mot barnet.
Eg tykkjer dette temaet er interessant, og ikkje minst viktig. Så eg håper me skal læra meir om det. Det kan nok bli ei utfordring for meg å ikkje skulle bli for involvert. Eg trur eg fort kunne engasjert meg for mykje i saka, og sjølve eleven. Det er nok ikkje bare lett å skulle stå halvvegs på sidelinja å sjå på at ein elev har det vondt. Dersom heimen skulle svikte er det viktig å be andre om hjelp. Det kan òg bli vanskeleg å ikkje leggja seg oppi foreldras måte å oppdra eleven på dersom eg skulle vera heilt ueinig. Men det er ei utfordring eg er klar til å ta. Håper og trur at lærarutdanninga kan gjera oss forberedt på dette.

Hovudansvaret til ein lærar er likevel undervisninga. Det er viktig at ein klarar å utarbeida gode årsplanar, halvårsplanar, månadsplanar og så vidare. Ein bør bruke tid på å setje seg godt inn i stoffet. Ein bør veta kva ting handlar om. Det er oftast travlast i byrjinga av året, og når ein er nyutdanna. Det kan vera lurt å alliera seg med ein lærar som har undervist ei stund, og som har gode planar for skuleåret. Då kan du bruka desse planane som grunnlag for ditt opplegg, samstundes som du kan gi læraren tips som du har plukka med deg gjennom lærarutdanninga.
Det kan jo vera lurt å ta ein kikk i læreboka Kvalitetsskolen då det er sett opp nokre nyttige og gode punkt for prinsipp for effektiv undervisning.
For meg kan det nok bli ei stor utfordring å skulle stå framføre ein klasse som nyutdanna lærar å skulle kunna alt. Men eg trøstar meg med at ein aldri blir ferdig utdanna lærar.

Dei 5 grunnleggjande dugleikar skal liggja til grunn for all opplæring i skulen. Eg tykkjer det er bra at punktet som omtalar bruk av digitale verktøy er med under desse 5 punkta, då det nettopp er digitale verktøy som er framtida.
I LK06 skal det vera lettare å få til tilpassa opplæring. Då ein kan setta opp måla for undervisninga sjølv på tvers av ulike klassetrinn. Men som me tok opp i timen. Kva då hvis ein elev flytter å må læra det same opp att, å dermed går glipp av viktig læring? Er LK06 for fri? Dette er eit tema eg håper me skal sjå nærare på og diskutera i klassen.
Det som er positivt med LK06 i forhold til LK97 er at i LK97 står det at læraren skal vera ein rettleiar som held seg i bakgrunnen, medan i LK06 skal læraren vera tydeleg og 100 prosent til stades.

Eg vil avslutta med eit lite sitat frå Inge Eidsvåg henta frå boka Den gode lærer: ”Den gode lærer kan antakelig aldri beskrives, bare oppleves.”

Revidert 29.04.08.

Den største utfordringa for meg som lærar trur eg blir å klara å sjå den enkelte elev godt nok. Det er mange elevar i ein klasse, og alle desse fortjener å bli sett lika godt. Som lærar skal ein behandla alle elevar likt, noko eg trur til tider kan vera vanskeleg. Det er derfor viktig å stadig ha det i bakhovudet, at ein skal behandla alle elevane likt.
Som lærar er ein med på oppdraginga til dei enkelete elevane, men det er framleis foreldra som har det største ansvaret. Eg trur det kan bli vanskeleg å ikkje bli for personleg involvert dersom eg er heilt ueinig i korleis foreldra vel å oppdra borna sine.
Ei anna stor utfordring er klasseleiing. Det er viktig å veta korleis ein ynskjer å ha det i ein klasse, og korleis ein vil framstå for elevane. Det er ikkje tvil om at elevane ser opp til deg som lærar, anten om det er på ein positiv eller negativ måte. Det er derfor viktig å vera obs på korleis elevane oppfatter ein som person. Eit anna viktig moment er i kor stor grad ein skal blanda seg inn med elevane. Eg er nok ein person som har null toleranse for mobbing, og i slike saker ville eg nok gripa inn ganske raskt. Det er enkelte ting elevane ikkje kan ha styring på heilt åleine tykkjer eg.

Det er heilt klart viktig å sjå for seg kva utfordringar ein kan møta som lærar ute i skulen, og prøva å ha svar på korleis ein vil takla dei ulike utfordringane før dei dukker opp.